کاخ چهلستون یکی از بناهای تاریخی شهر اصفهان است که مساحتی بالغ بر ۶۷۰۰۰ مترمربع دارد.این کاخ در سال ۱۰۵۷ هجری یعنی در دوره ی شاه عباس اول صفوی تأسیس شد و در زمان سلطنت شاه عباس دوم صفوی،ساختمان این کاخ تکمیل شد.
باغ چهلستون در شرق خیابان چهارباغ پایین،جنوب خیابان سپه و غرب میدان نقش جهان اصفهان قرار گرفته.این باغ دربستر شهر و میان باغ ها شکل گرفته و به گونه ای استقرار یافته که دسترسی به آن از سایر باغ های شهر ممکن است.این باغ در بستر شهری، توسط دیوارهایی از محیط پیرامون خود مجزا گشته که امروزه ارتباط آن با سایر عناصر شهری بسیار محدود شده.ارتباط بین عناصر شهری میدان نقش جهان یا سایر بناهای عمومی تاریخی هم از نظر منظر شهری هم از نظر عملکردی،در گذشته بوده که ساختار شهری را خیلی واضح تعریف می نموده است.در گذشته به کمک فضاهای کوچک سرپوشیده میانی مانند ملحقات و ورودی ها،این ارتباط وجود داشته.
وجه تسمیه کاخ چهل ستون :
کاخ چهلستون یکی از نخستین بناهایی است که در آن آیینه کاری،تزئین وسیع،نقاشی های بزرگ دیواری و ستون های چوبی، با سرستون های مقرنس به کار رفته است.تمام دیوارهای این کاخ بوسیله ی آیینه های قدیمی و شیشه ها و همچنین نقاشی های زیبا و رنگی تزئین شده و تمام در ها و پنجره های آن از نوع منبت و خاتم می باشد.ایوان چشمگیر و اصلی کوشک با ستون های متعدد از ویژگی های این بنا محسوب میشود. بسیاری از محققین وجه تسمیه کاخ را انعکاس بیست ستون بر استخر زیبا و بزرگ عمارت می دانند. تالارهای چهلستون در حوض مقابل عمارت مفهوم چهلستون را القا می کند ولی در حقیقت واژه چهل در نام این عمارت نشانه کثرت است و مولف کتاب معماری اسلامی نامگذاری این عمارت به چهلستون را نوعی بازی بصری قلمداد می کند.معماری این کاخ ترکیبی از هنر معماری چینی و ایرانی و فرنگی است. به طور کلی در عمارت تاریخی چهلستون نقوش ترکیبی دیوارها و سقف تالار که در قالب های زیبای لچک و ترنج قرار گرفته اند و خطوط اصلی تقسیمات بنا که ترکیب زیبایی از نقاشی و کاشیکاری و سایر تزئینات متعدد و متنوع هستند این اثر با شکوه را به صورت یکی از بارزترین نمونه های معماری دوران صفویه درآورده است که مهارت و استادی ایرانیان در طرح این کاخ به خوبی مشاهده می شود.
در حال حاضر عمارت چهلستون بصورت باغ موزه ای در آمده که سالن مرکزی آن محل نمایش برخی از آثار هنری دورانهای مختلف ایران است.
کاخ چهل ستون در تاریخ ۱۳۱۰/۱۰/۱۵خورشیدی به شماره ۱۰۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
- ۹۷/۰۱/۲۸