سی وسه پل اصفهان

سی و سه پل، پلی است با ۳۳ دهانه که در نوع خود شاهکاری بینظیر از آثار دوره شاه عباس اول می باشد و توسط الله ورودی خان اوندیلادزه بر روی زاینده رود، همزمان با حکومت شاه عباس صفوی در شهر اصفهان ساخته شد. این مکان در گذشته محل برگزاری مراسم خاج شویان ارامنهٔ اصفهان و همچنین جشن آب پادشاهان در دوره صفویه بوده.سی وسه پل با طول حدود ۳۰۰ متر و عرض ۱۴ متر طولانی ترین پل زاینده رود است که در سال ۱۰۰۵ هجری ساخته شده است.در ابتدا این پل دارای چهل چشمه بوده که از هرچشمه آب خارج می شده و برای اتصال خیابان چهار باغ کهنه عباسی به خیابان چهار باغ عباس آباد و هزار جریب ساخته شده است.

این پل در طول تاریخ نام های متفاوتی از جمله پل الله وردی خان، پل شاه عباسی، پل چهل چشمه، پل جلفا و پل سی و سه چشمه، داشته است. این پل با گذشته تفاوت چندانی ندارد. ایوانچه های زیبا و غرفه های طرفین پل که جای عبور و مرور و نشستن اهالی است به همان حالت اولیه باقی مانده و تغییری نکرده است. سی و سه پل دارای یک پیاده رو برای گردش در بالا و یک پیاده رو در پایین می باشد. مصالحی که در ساخت این پل به کار رفته، سنگ در طبقه تحتانی پل و آجر در قسمت فوقانی است.

در تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ این اثر،با شماره ثبت ۱۱۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

موقعیت جغرافیایی:

اصفهان ، انتهاى جنوبى خیابان چهارباغ ، سی و سه پل .

بازار قیصریه

بازار قیصریه بازاری است تاریخی در شهر اصفهان که به بازار شاهی شهرت دارد. این بازار مختص فعالیت فرش فروشان است که از سردر قیصریه شروع و به بازار چیست سازها و از آنجا به بازار دارالشفا منتهی می شود. این بازار یکی از بازارهای بزرگ و باشکوه شهر اصفهان است. در وسط این بازار محوطه بزرگی است که گنبد زیبایی دارد و در طرف مغرب کاروانسرای باشکوه شاهی قرار گرفته که دارای ۱۵۰ حجره است. دراین بازار مانند گذشته پارچه های مختلف و قلمکارهای اصفهانی به فروش می رسد.

در گذشته سردر قیصریه دارای سه طبقه و اکنون دارای دو طبقه است. طبقه سوم نقاره خانه را تشکیل می داده که در آن اوقات روز را با صدای موسیقی اعلام می کردند. اکنون این طبقه تخریب شده.نقاره زنی و نقاره کوبی از قدیم درایران متداول بوده، البته نقاره زنی و نقاره کوبی فقط به منظور اعلام طلوع و غروب خورشید نبوده، بلکه نواختن نقاره در میدان های جنگ برای آماده باش سربازان و تشجیع آنان به نبرد و هنگام آرامش و صلح نیز در آئین های گوناگون و به مناسبت های مختلف متداول بود.

در سردر ورودی بازار قیصریه چند تابلوی نقاشی وجود دارد که در بالاترین قسمت آن دو مرد تیرانداز با نیم تنه شیر و دم اژدها بر کاشی معرق (برج قوس) دیده می شود. همچنین ناقوس دیر هرمز و ساعت موجود در قلعه پرتغالی های جزیره هرمز، پس از فتح آن جزیره به اصفهان آورده شد و در بالای سردر ورودی نصب شد. در دو طرف این سردر دو سکوی وسیع وجود دارد که در روزگاران گذشته جواهر فروشان و زرگران بساط خود را روی آن پهن می کردند.

موقعیت جغرافیایی:

اصفهان ، شمال میدان نقش جهان .

عمارت عالی قاپو

عمارت عالی قاپو ساختمانی است که در ضلع غربی میدان نقش جهان،روبروی مسجد شیخ لطف الله شهر اصفهان قرار گرفته است. اصل این بنا در دوره شاه عباس اول احداث شد و در دوره جانشینانش تعمیراتی در آن انجام شده که این ساختمان دارای ۵ طبقه است و هر طبقه تزئینات مخصوصی دارد.

عالی قاپو مرکب از دوکلمه «عالی» و «قاپو» می باشد که معنای آن دو باهم «سردربلند» یا «درگاه بلند» است.

این بنا در پنج مرحله ساخته شد.
مرحله اول
در این مرحله ساخت بنا تنها به عنوان ورودی سایر بناها و مجموعه کاخ های سلطنتی است.
مرحله دوم
در این مرحله،اضافه کردن طبقات فوقانی بدلیل افزایش جمعیت شهر و گسترش پایتخت و با اهمیت جلوه دادن مقر حکومتی احداث شد.طبقات سوم،چهارم و نیم طبقه پنجم نیز در این مرحله اضافه گردید.
مرحله سوم
با اضافه کردن آخرین طبقه ساختمان برجی شکل کاخ معروف به سالن موسیقی تکمیل شد.
مرحله چهارم
در این مرحله یک ایوان به سمت میدان نقش جهان جهت افزایش طول کاخ اضافه شد.
مرحله پنجم
۱۸ ستون به ایوان اضافه شد. مرحله قبل بعلاوه ایجاد پله های شاهی و ساخت و تکمیل سیستم آبرسانی بنا جهت انتقال آب به طبقات به خصوص حوض مسی ایوان.

بنای عالی قاپو به عنوان یک بنای تشریفاتی زیبا و خوش ساخت، دستاوردی از هنر معماری دوران صفویه می باشد.بعداز دوره صفویه خسارات جبران ناپذیری به تزیینات بنا وارد شده اما هنوز شاهکار هایی از گچبری ها و نقاشی های عهد صفویه را در بر دارد.

موقعیت جغرافیایی:

اصفهان ، غرب میدان نقش جهان

مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف الله یکی از مساجد شناخته شده و تاریخی شهر اصفهان و مجموعه تاریخی میدان نقش جهان است. این مسجد یکی از شاهکارهای معماری و کاشی کاری قرن یازده هجری می باشد که به دستور شاه عباس اول و بوسیله استاد محمد رضا اصفهانی در دوران صفوی و در مدت ۱۸ سال ساخته شده است. این مسجد یکی از زیباترین مساجد دوره صفویه به حساب می آید که در ابتدا به منظوراجرا مراسم مذهبی خانواده و وابستگان شاه بنا شده بود، اما بعدها به دلیل اینکه برای شیخ لطف الله، بزرگ ترین شخصیت مذهبی آن زمان، احترام زیادی قائل بودند، به نام وی نامگذاری و برای نماز گزاری او اختصاص داده شد.

محراب این مسجد با مقرنس های بسیار دلپذیر و کاشی کاری معرق تزیین شده.دو لوح درون محراب وجود دارد. در اطراف این محراب کتیبه هایی وجود دارد که به خط علیرضا عباسی و در تاریخ ۱۰۱۲ هجری قمری است و خطاط دیگری به نام باقر،دیده می شود.ب رروی این کتیبه ها روایاتی از پیامبر و امام ششم شیعیان، امام جعفر صادق نقل شده است. همچنین بر کتیبه های ضلع های شرقی و غربی اشعاری به چشم می خورد که سراینده آنها شیخ بهایی بوده است.

دیوارهای مسجد شیخ لطف الله به منظور تحمل سنگینی و فشار گنبد قطور ساخته شده اند. به طوری که قطر آن ها در قسمت پنجره ها،ی ک متر و هفتاد سانتیمتر و در قسمت های اصلی به بیش از دو متر هم می رسد. درون ساختمان و تزئین های اژدرهای سردر و جلوخان و همچنین سکوهای اطراف سردر، مرمرهای مرغوبی به کار رفته و بقیه قسمت های جلوخان و سردر با کاشی های خشتی معرق و الوان تزئین شده است.

موقعیت جغرافیایی:

اصفهان ، ضلع شرقی میدان نقش جهان .

مسجد امام

مسجد امام اصفهان که به مسجد جامع عباسی شهرت دارد یکی از مساجد تاریخی و دیدنی میدان نقش جهان اصفهانمی باشد. این مسجد در دوران صفوی ساخته شد و یکی از بناهای مهم معماری ایران به شمار می آید.یکی از نکات جالب در این مسجد انعکاس صوت در مرکز گنبد جنوبی است.

مسجد امام اصفهان مسجدی است ۴ ایوانی با ابعاد ۱۰۰ در ۱۳۰ متر و صحنی وسیع. ایوان جنوبی این مسجد با دو مناره باریک و بلند به ارتفاع ۴۸ متر تشکیل شده است. ایوان شمالی این مسجد از طریق یک دهلیز به ورودی اصلی که بر روی میدان باز می شود متصل شده و ایوان های شرقی و غربی برخلاف شیوه های مرسوم در مسجد های ایران به اطاقهای گنبددار منتهی می شوند که از طرح مسجد جامع تیموری سمرقند (معروف به بی بی خانم)، اقتباس شده است. یکی از این شبستان ها(شبستان شرقی) بزرگتر و ساده تر است و دیگری(شبستان غربی) کوچکتر و تزییناتی با کاشی های خشت هفت رنگ می باشد و محراب آن از زیباترین محراب های مساجد اصفهان است.

مجموعاً هفت سنگاب در این مسجد وجود دارد.

۱٫سنگاب در ورودی

۲٫سنگاب چهل ستون غربی

۳٫سنگاب چهل ستون شرقی

۴٫سنگاب گنبد شرقی

۵٫سنگاب گنبدغربی

۶٫در دالان مشرف به حیاط در گوشه جنوب غربی مسجد نیز یک سنگاب وجود دارد.

۷٫در انتهای شرقی ورودی اصلی مسجد سنگاب دیگری وجود دارد که شبیه به سنگاب دالان جنوب غربی است.

این اثر در تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

موقعیت جغرافیایی:

اصفهان ، ضلع جنوبی میدان نقش جهان .

کاخ چهلستون

کاخ چهلستون یکی از بناهای تاریخی شهر اصفهان است که مساحتی بالغ بر ۶۷۰۰۰ مترمربع دارد.این کاخ در سال ۱۰۵۷ هجری یعنی در دوره ی شاه عباس اول صفوی تأسیس شد و در زمان سلطنت شاه عباس دوم صفوی،ساختمان این کاخ تکمیل شد.

باغ چهلستون در شرق خیابان چهارباغ پایین،جنوب خیابان سپه و غرب میدان نقش جهان اصفهان قرار گرفته.این باغ دربستر شهر و میان باغ ها شکل گرفته و به گونه ای استقرار یافته که دسترسی به آن از سایر باغ های شهر ممکن است.این باغ در بستر شهری، توسط دیوارهایی از محیط پیرامون خود مجزا گشته که امروزه ارتباط آن با سایر عناصر شهری بسیار محدود شده.ارتباط بین عناصر شهری میدان نقش جهان یا سایر بناهای عمومی تاریخی هم از نظر منظر شهری هم از نظر عملکردی،در گذشته بوده که ساختار شهری را خیلی واضح تعریف می نموده است.در گذشته به کمک فضاهای کوچک سرپوشیده میانی مانند ملحقات و ورودی ها،این ارتباط وجود داشته.

وجه تسمیه کاخ چهل ستون :

کاخ چهلستون یکی از نخستین بناهایی است که در آن آیینه کاری،تزئین وسیع،نقاشی های بزرگ دیواری و ستون های چوبی، با سرستون های مقرنس به کار رفته است.تمام دیوارهای این کاخ بوسیله ی آیینه های قدیمی و شیشه ها و همچنین نقاشی های زیبا و رنگی تزئین شده و تمام در ها و پنجره های آن از نوع منبت و خاتم می باشد.ایوان چشمگیر و اصلی کوشک با ستون های متعدد از ویژگی های این بنا محسوب میشود. بسیاری از محققین وجه تسمیه کاخ را انعکاس بیست ستون بر استخر زیبا و بزرگ عمارت می دانند. تالارهای چهلستون در حوض مقابل عمارت مفهوم چهلستون را القا می کند ولی در حقیقت واژه چهل در نام این عمارت نشانه کثرت است و مولف کتاب معماری اسلامی نامگذاری این عمارت به چهلستون را نوعی بازی بصری قلمداد می کند.معماری این کاخ ترکیبی از هنر معماری چینی و ایرانی و فرنگی است. به طور کلی در عمارت تاریخی چهلستون نقوش ترکیبی دیوارها و سقف تالار که در قالب های زیبای لچک و ترنج قرار گرفته اند و خطوط اصلی تقسیمات بنا که ترکیب زیبایی از نقاشی و کاشیکاری و سایر تزئینات متعدد و متنوع هستند این اثر با شکوه را به صورت یکی از بارزترین نمونه های معماری دوران صفویه درآورده است که مهارت و استادی ایرانیان در طرح این کاخ به خوبی مشاهده می شود.

در حال حاضر عمارت چهلستون بصورت باغ موزه ای در آمده که سالن مرکزی آن محل نمایش برخی از آثار هنری دورانهای مختلف ایران است.

کاخ چهل ستون در تاریخ ۱۳۱۰/۱۰/۱۵خورشیدی به شماره ۱۰۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

موقعیت جغرافیایی:

اصفهان ، میدان امام حسین ، خیابان استانداری .

میدان نقش جهان

میدان نقش جهان معروف به میدان شاه، پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران با نام رسمی میدان امام،میدان مرکزی شهر اصفهاناست.این میدان از میدان های زیبا و تاریخی ایران می باشد. میدانی مستطیل شکل به طول ۵۰۷ متر و عرض ۱۵۸ متر در مرکز اصفهان، در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. بناهایی که در چهار طرف میدان نقش جهان قرار دارد شامل مسجد شاه،عالی قاپو،سردر قیصریه و مسجد شیخ لطف الله می شود. همچنین علاوه بر این بناها دویست حجره دوطبقه در اطراف میدان قرار گرفته که جایگاه صنایع دستی اصفهان می باشند.

میدان نقش جهان در دوره تیموریان در ابعاد کوچکتر ساخته شده و در زمان شاه عباس اول توسعه یافت و به شکل امروزی خود در آمد.برخی از ابنیه پیرامونی میدان نقش جهان در همین دوره ساخته شده است.

تا قبل ازآنکه اصفهان به پایتختی ایران صفوی برگزیده شود در این محل باغی گسترده و وسیع وجود داشته به نام «نقش جهان».این باغ محل استقرار ساختمان های دولتی و کاخ فرمانروایان آق قویونلوها و تیموری بوده است. آن زمان بخش میدانی باغ،«درب کوشک» نام داشته که در ضلع غربی میدان نقش جهان و در محل ساخت کاخ عالی قاپو قرار گرفته بوده است. بخشی از باغ نقش جهان دردوران سلجوقیان بنام به میدان «کوشک» بوده.این میدان جایگاه اعدام محکومان و همچنین برگزاری برخی از آیین های رسمی مانند جشن نوروز بوده است.

موقعیت جغرافیایی:

اصفهان ، میدان امام حسین(ع) ، خیابان سپاه ، میدان نقش جهان .

معرفی شهر اصفهان

اصفهان استانی است در ایران با مرکزیت شهر اصفهان. این شهر بدلیل داشتن معماری های زیبا، پل ها، تونل های زیبا، کاخ ها و مسجد های منحصر به فرد به نصف جهان معروف است.

اصفهان با مساحتی حدود ۴۰۰ کیلومتر مربع یکی از بزرگترین شهر های ایران بعد از تهران و مشهد شناخته شده. این استان از شمال به سمنان و قم، از شرق به استان های خراسان جنوبی و یزد، از جنوب به استان های کهگیلویه و بویراحمد و فارس، و از غرب به لرستان و چهارمحال و بختیاری محدود است. بدلیل قرار داشتن این شهر در منطقه ی نیمه بیابانی و مقدار بارش و برف اندک آب و هوای این استان معتدل و خشک است.

در این شهر اقلیت های مذهبی فراوانی زندگی می کنند اما دین اکثر مردم اسلام است.

شهر اصفهان دارای جاذبه های فراوانی از جمله سی و سه پل، میدان نقش جان، پل خواجو، مسجد جامع، برج کبوتر خانه،کاخ چهلستون، کاخ هشت بهشت، کلیسای وانک، مسجد امام و دیگر آثار هنری و تاریخی است.

مسجد جامع اصفهان

مسجد جامع اصفهان از مهم ترین و قدیمی ترین ابنیه مذهبی ایران می باشد. این مسجد که به مسجد جامع عتیق شهرت دارد در میدان قیام،خیابان علامه مجلسی شهر اصفهان قرار گرفته.از آنجا که بخش های مختلف این مسجد در دوران های مختلف ساخته شده است،مجموعه کنونی همچون موزه عظیمی، معرف روند تحول و تکامل معماری ایران در دوره اسلامی است.کشف یک پاستون در منطقه شمالی مسجد، با تزیینات دوره ساسانیان،وجود بنایی قبل از اسلام را تایید می کند.
مسجد جامع از مساجدی است که دارای محراب های متعددی می باشد. بلندترین محراب این مسجد در ضلع شمالی ایوان غربی آن، در شبستانی که بوسیله ی اولجایتو ساخته شده است قرار گرفته.هشت محراب دیگر در این مسجد وجود دارد که اخیرا ساخته شده. به طورکلی مسجد جامع اصفهان شامل بخش هایی از جمله،شبستان مسجد،گنبد جنوبی،گنبد شمالی،ایوان درویش،ایوان صاحب،ایوان استاد،ایوان شاگرد،ایوان عمر،مسجد الجایتو،شبستان زمستانی بیت الشتاء و کتابخانه خواجه نظام الملک می شود.
مسجد جامع اصفهان با نقشه چهار ایوانی بناشده است و از آنجا که معماری ۱۵ قرن دوران اسلام را در خود جای داده،یکی از بهترین آثاری است که در دنیای امروز شهرت دارد.با توجه به منابع موجود این نکته مشخص می شود که این مسجد در طول تاریخ بدلیل جنگ های متعدد و آتش سوزی و ناآرامی های دوران مختلف،آسیب بسیاری دیده،با این حال گنبد تاج‌الملک آن نهصد سال است که بدون برداشتن حتی یک ترک به حیات خود ادامه می‌دهد و اغراق نیست اگر بگوییم این گنبد یکی از کامل‌ترین گنبدهای آجری بنا شده بر روی کره زمین است.

مسجد جامع اصفهان منعکس کننده هنر بیزانس و کلاسیک در قالب یک بنای سنتی و اسلامی است.این مسجد موزه‌ای است از تحول و تکامل معماری ایرانی در طول چهارده قرن تاریخ ایران پس از اسلام. واقعیت عینی تونل زمان را با گشت زدن در مسجد جامع اصفهان می‌توان لمس کرد.

این اثر در اجلاس سی و ششم یونسکو در زمره میراث جهانی ثبت گردید.